Pratite vesti iz kulture? Ne promiču vam nove izložbe i znate u datum kad se otvaraju, a kad završavaju? Ili pak samo volite da povremeno vidite šta ima novo? Sjajno! Ali koliko ste upoznati sa stalnim postavkama novosadskih muzeja i možete li prijateljima koji dolaze u Novi Sad izdiktirati šta se u kom nalazi, te ih uputiti na najbolje mesto shodno njihovim interesovanjima? Ili, alternativno, ako želite da postanete poznavalac muzeja, a ne znate odakle da krenete – ovo je odličan prvi korak. Saznajte šta vas uvek čeka na poznatim adresama – danas pišemo o tome koje su stalne postavke u novosadskim muzejima!

Muzej Vojvodine

Ako ste temeljni, ili pak ljubitelj hronološkog pristupa, vaša prva stanica treba da bude Muzej Vojvodine. Stalna postavka ovog najvećeg i najznačajnijeg muzeja u Vojvodini broji oko 4000 predmeta u tri tematske celine: arheologija, historija i etnologija. Na stalnoj arheološkoj postavci u tri dvorane videćete period od kamenog doba do kasnog srednjeg veka, a pored materijalnih izvora, uživaćete i u rekonstrukcijama naselja i pojedinih objekata. Kako su ljudi u današnjoj Vojvodini od pre toliko vremena živeli, kako su privređivali, a kako uživali u umetnosti? Kako je izgledao razvoj društva od kamenog do bronzanog doba baš ovde, na nalazištima širom Vojvodine? A šta se dešavalo tokom ranog srednjeg veka? Ovde i završava arheološki deo i počinje historijski deo stalne postavke, koji pokazuje period od srednjeg veka do druge polovine 19. veka. Ovde ćete videti podatke o seobama i uopšteno kako se Vojvodina razvijala u multietničku sredinu koja je danas, kopije fresaka, ali i građansku odeću, nameštaj, porcelan, pa i srebrninu i pojedine predmete za sport.

Etnološka postavka daje podatke o različitim narodima koji su ovde živeli i njihovim preplitanjima. Biće vam zanimljivo da vidite kako se Vojvođanin tokom 19. i 20. veka bavio poljoprivredom, gde je živeo, kako je tkao, uređivao kuću, kako se oblačio i koje je običaje imao.

Za one koji bi voleli da nađu vremeplov, u okviru stalne postavke Muzeja Vojvodine moći ćete da prošetate vojvođanskom gradskom ulicom s početka dvadesetog veka.

Sve ovo imate prilike da vidite u zgradi Muzeja u Dunavskoj 35, a za više informacija, posetite novi sajt.

Nova zgrada Muzeja Vojvodine – Odsek za noviju istoriju

Tik do stare zgrade Muzeja nalazi se Odsek za noviju istoriju, u čijoj se stalnoj postavci nalaze izvori i artefakti Vojvodine dvadesetog veka, tačnije, do 1945. godine. Postavkom dominiraju politički događaji i ličnosti, što je očekivano za period koji zahvata dva svetska rata, ali i privredni razvoj Vojvodine i izgradnja infrastrukture. Posebnu važnost imaju delovi postavke koji se bave antifašističkom borbom tokom Drugog svetskog rata, kao i učešćem Crvene armije u borbama na tlu Vojvodine. Odsek za noviju istoriju nalazi se u Dunavskoj 37, a više informacija naći ćete na Internet stranici.

Muzej prisajedinjenja 1918.

U okviru Muzeja Vojvodine, a na istoj adresi, funkcioniše i Muzej prisajedinjenja 1918. Ovde ćete videti više o čitavom nizu političko-društvenih događaja koji su doveli do prisajedinjenja Vojvodine: o austrijsko-turskim ratovima na Balkanu, seobama Srba, te naseljavanju u Vojvodini. Nezaobilazna stanica za sve koji žele bolje da razumeju političke prilike ovog kraja!

Medicinska muzejska zbirka – Pasterov zavod

Jedan od depandanasa Muzeja Vojvodine jeste Medicinska muzejska zbirka u Pasterovom zavodu, osnovana tek 2018. godine. U stalnoj postavci moguće je videti medicinske instrumente i druge predmete važne za istoriju medicine. Tako ćete, na primer, ovde naići na stare mikroskope, kolekciju medicinskih instrumenata dr Milana Simonovića, kolekciju starih fotografija kako Zavoda, tako i drugih medicinskih ustanova širom Vojvodine. Depandans se nalazi u Hajduk Veljovoj 1.

Muzejski kompleks Kulpin

U okviru Muzeja Vojvodine funkcioniše i Muzejski kompleks Kulpin, naš predlog za mini-ekskurziju. Kompleks čine dva dvorca sa pomoćnim objektima, park, škola, crkva i parohijalni dom. Zaštićen je kao kulturno dobro, a odlukom Skupštine AP Vojvodine proglašen spomenikom kulture od velikog značaja. Kako je nastao ovaj kompleks i kakve veze ima s čuvenim Dunđerskima, saznajte na Internet stranici, a ukoliko poželite da ga posetite, zabeležite ovu adresu: Trg oslobođenja 7, Kulpin.

Etno-park Brvnara, Bački Jarak

Još jedan depandans Muzeja Vojvodine jeste muzej pod otvorenim nebom – Etno-park Brvnara u Bačkom Jarku, koji govori o graditeljstvu krajiških Srba koji su naselili Bački Jarak. Objekat se nalazi na ulazu u Bački Jarak i, nastao na inicijativu samih kolonista iz Bosanske Krajine, predstavlja želju da se sačuva sećanje na stari kraj. Ovaj kompleks brvnare i drugih autentičnih objekata iz Bosanske Krajine čini celinu dvorišta iz starog zavičaja, a prikazani su i muzejski predmeti, historijski dokumenti i fotografski materijali. Etno-park Brvnara nalazi se u Novosadskoj ulici u Bačkom Jarku.

Muzej grada Novog Sada

Centralna zgrada Muzeja grada Novog Sada nalazi se na Petrovaradinskoj tvrđavi i njenu stalnu postavku čini nekoliko izložbi. Građanski život u Novom Sadu od XVIII do XX veka uglavnom čine eksponati iz bogatih kolekcija i porodičnih zaostavština – nameštaj, porcelan, staklo, tepisi, ikoni, portreti… Izložbu Oružje i vojna oprema iz Prvog svetskog rata čine kolekcije oružja i druga vojna materijalna sredstva u datom periodu. Izložbu Šta čini grad u Podzemnim vojnim galerijama na istoj lokaciji čine različiti predmeti iz zbirki i kolekcija na temu iz naziva, te pokazuju razvoj trgovine, zanatstva, društvenog života, školstva i drugih elemenata gradskog života u Novom Sadu.

Centralna zgrada Muzeja grada Novog Sada, kao i Podzemne vojne galerije, nalaze se na Petrovaradinu, na adresi Tvrđava 4, a više se možete informisati na Internet stranici.

Zbirka strane umetnosti – Muzej grada Novog Sada

Zbirka strane umetnosti pripada Muzeju grada Novog Sada, a u njoj uvek možete videti stalnu postavku Legat dr Branka Ilića. Branko Ilić bio je novosadski lekar i kolekcionar koji je sakupio najvredniju kolekciju strane umetnosti na teritoriji Vojvodine. Osim dela likovne i primenjene umetnosti iz ove kolekcije, stalnu postavku čine i svečana trpezarija palate Ilion, neolitska kuća od pruća i gline, seoska soba i kuhinja s kraja XIX i početka XX veka, te eksponati iz građanskog života. Zbirka strane umetnosti nalazi se u Dunavskoj ulici, broj 29.

Galerija Matice srpske

Galerija Matice srpske jedna je od najstarijih galerija u celoj Srbiji, a i najvećih – broji ukupno oko 7000 radova srpske umetnosti. Od ovog broja, oko 800 najreprezentativnijih eksponata čini stalnu postavku. Nju čine slike, grafike i crteži XVIII, XIX i XX veka koje ilustruju nastanak, a potom i razvoj srpske umetnosti novijeg doba. Tematski i hronološki podeljena je na tri dela, pa tako postoje stalne postavke umetnosti XVIII veka, umetnosti XIX veka pod nazivom Ljudi i događaji. Slika prošlosti, te konačno Modernizmi – kontinuiteti i sučeljavanja. Pomoću ove tri postavke prošetaćete kroz ikone i portrete, preko slika ljudi i događaja značajnih za istoriju tog doba, sve do moderne umetnosti i dela Nadežde Petrović, Save Šumanovića, Petra Lubarde, Milana Konjovića i drugih. Ukoliko želite detaljnije da se informišete, to možete učiniti na sajtu Galerije, a posetite je na Trgu galerija 1.

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog jeste muzej dela koja je Vojvodini poklonio kolekcionar Pavle Beljanski – pravnik i diplomata. Ovaj Novosađanin skupljao je dela srpskog slikarstva tokom četrdeset godina, i zbirka je danas jedna od najboljih u zemlji kad se radi o srpskom slikarstvu i vajarstvu između dva rata. Koncept zbirke osmislio je sam Pavle Beljanski. Stalnu postavku čine, između ostalog, Doručak na travi Save Šumanovića, Kupačice Jovana Bijelića te Žetva Milana Konjovića, ali i mnoga druga dela. Dodatno, deo stalne postavke jeste i Memorijal Pavla Beljanskog, ali i Memorijal umetnika. Za posebnu pohvalu jesu sadržaji namenjeni slepima i slabovidima Dodirni i oseti, kao i oni namenjeni gluvim i nagluvim osobama s aplikacijom na znakovnom jeziku. Više o Spomen-zbirci Pavle Beljanski možete pročitati na njenoj veb-stranici, a u oflajn prostoru naći ćete je na adresi Trg galerija 2.

Poklon zbirka Rajka Mamuzića

Još jedan vredan poklon kolekcionara građanstvu jeste Poklon zbirka Rajka Mamuzića, galerija likovne umetnosti koja čuva dela domaćih slikara, grafičara i vajara iz druge polovine 20. veka. Fond zbirke čini oko 600 umetničkih dela, a deo fonda izložen je na stalnoj postavci. U toku je koncipiranje nove stalne postavke, zasnovane na odgovarajućim celinama iz monografije Umetnička zbirka Rajka Mamuzića. Ova dela možete videti u vili sagrađenoj 1925. godine na adresi Vase Stajića 1, dok Internet prezentaciju Zbirke možete pogledati ovde.

Pokrajinski zavod za zaštitu prirode

U Pokrajinskom zavodu za zaštitu prirode nalazi se jedinstvena stalna prirodnjačka izložba. Ovde u punom sjaju možete videti biološki i geološki diverzitet Srbije. Prvo što ćete primetiti ulaskom u Zavod jeste lobanja s kljovama runastog mamuta, izvađena krajem četrdesetih godina iz korita Tise kod Novog Bečeja – verovatno jedinstven primerak u celoj Evropi. Osim toga, stalnu postavku čine i lobanje evropskog bizona, fosili korala, morskih ježeva, riba i drugih stanovnika Panonskog mora, kao i preparati zaštićenih životinja današnjice. Pokrajinski zavod za zaštitu prirode nalazi se na adresi Radnička 20a, a šta vas sve očekuje u njegovoj stalnoj postavci, kao i vreme posete, pronađite na sajtu.

Foto: Vladimir Veličković