Sa vrha upadljive palate u centru Novog Sada prolaznike posmatra jedna neobična figura. Otkud statua rimskog boga Merkura na kupoli ove zgrade, i koja priča se krije iza njene upadljive, raskošne fasade?
Na uglu Grčkoškolske i Miletićeve ulice nalazi se zgrada Centralnog kreditnog zavoda, reprezentativna neobarokna palata sagrađena 1895. godine za potrebe finansijskog poslovanja Srba u Novom Sadu. Centralni kreditni zavod osnovao je čuveni veleposednik i industrijalac Lazar Dunđerski, zajedno sa još dvojicom bogatih trgovaca, Ljubom Stefanovićem i Milošem Dimitrijevićem.
Zgradu je projektovao bečki arhitekta Franc Voruda, i ovo je prvo njegovo delo u Novom Sadu, nakon čega je projektovao još nekoliko arhitektonskih dragulja u centru grada. Prvih nekoliko decenija, ovo je bila jednospratnica, da bi 1921. nadograđen drugi sprat, takođe po projektu Vorude. Tom prilikom, srušena je stara, bogato oblikovana kupola, i na njeno mesto došla je nova, nešto svedenija u dekoraciji. Na vrh nove kupole postavljena je bronzana skulptura grčkog boga trgovine Hermesa, odnosno rimskog Merkura.
Statua Merkura predstavlja simbol zaštitnika zgrade Centralnog kreditnog zavoda, i delatnosti koja se u njoj obavljala. Hermes, odnosno Merkur, prikazan je u snažnom pokretu, sa svojim osnovnim atributima: putnim šeširom, krilatim cipelama, i štapom obavijenim zmijama u levoj ruci. Autor ove skulpture je vajar Đorđe Jovanović, prvi srpski akademski vajar.
Autor: msr Ljiljana Dragosavljević Savin, istoričar
Foto: Jelena Ivanović
