Novo naselje je gradska četvrt Novog Sada. Naselje je smešteno četiri kilometra zapadno od centra grada, pored puta prema Futogu. Planirano je i izgrađeno kao moderna urbanistička naseobina. Granice Novog Naselja čini Bulevar Vojvode Stepe, Somborska rampa, Futoški put i Bulevar Evrope.
Prvobitan naziv je Novo naselje, ali je 1992. god. promenjen u Bistrica. Međutim, ovaj naziv nikada nije zaživeo među Novosađanima. Ideja za promenu imena u Bistrica ponikla je zbog postojanja istoimenog srpskog sela na području današnjeg Novog Sada. Lokacija tog sela ne može se sa sigurnošću utvrditi. Ovo selo je ucrtano na starim mapama iz 16. i 17. veka, ali se u 18. veku više ne spominje. Pored toga, arheolozi su na prostoru Novog Naselje pronašli ostatke srednjovekovnog sela, za koje se pretpostavlja da su ostaci starog naselja Donje Sajlovo.
U srednjem veku na ovom prostoru postojale su dve šume – Gornja ili Čenejska šuma (površine oko 340 hektara) i Donja šuma (koja se oslanjala na Futošku šumu). Kroz te šume vodio je drum prema Futogu i dalje prema Beču. U periodu posle elibertacije 1748. god. Novosađani su od Donje šume napravili izletište i nazvali ga Prater. Ove šume su počele da stradaju u sve većoj seči, počev od Bune 1848-1849. god, potom od baštovana iz Rotkvarije kojima je bila uvek potrebna plodna zemlja i poslednji ostatak je posečen posle Drugog svetskog rata, kada se gradio Jugoalat.
Sadašnju konstituciju Novo naselje je dobilo između 1977. i 1980 god, kada je izgrađeno više od 4.000 stanova, a do leta 1994. taj broj je dupliran. Prve zgrade su nikle u ulici Bate Brkića. Danas je teško zamisliti da je Novo naselje nekada bilo odvojeno od grada njivama i livadama. Inače, ovo moderno naselje građeno je na najboljem obradivom zemljištu, ali rast i prosperitet grada bio je važniji. Pored Detelinare i Limana, ovo je jedan od najgušće naseljenih delova grada. Broj stanovnika Novog naselja danas se popeo na preko 50.000. U njegov sastav je ušla i nekada zasebna gradska četvrt, Satelit.
Satelit je nastao pedsetih godina prošlog veka, kao radničko naselje, prvobitno sa oskudnim prizemnim kućama. Sam naziv potiče od nebeskih tela, koja su pratioci planeta u vasioni. Tako je i ovo naselje, kada je građeno, zamišljeno kao pratilac Novog Sada. Prve kuće su podignute na području današnjeg Malog Satelita (tzv. Tozinovac, po tadašnjem gradonačelniku Teodoru Jovanoviću Tozi). Kasnije su sagrađene komforne višespratne zgrade, pijaca, škola… Godine 1989. Satelit se spojio sa Novim naseljom i formirana je jedna mesna zajednica, pod imenom Gavrilo Princip.
Pored Satelita, delovi Novog naselja dana su: Savina, Tozin sokak, Šonsi, Šarengrad (jamajka), Rasadnik (Radna Zona Zapad)… U administrativnom smislu, naselje je podeljeno na dve mesne zajednice: Bistrica (na severu) i Gavrilo Princip (na jugu).
Razlog zašto je Novo naselje sve poželjnije među Novosađanima su humani uslovi života, dosta zelenila i bogata ponuda raznih usluga. Zajedno sa Satelitom, ima dve osnovne škole (Prva vojvođanska brigade i Miloš Crnjanski), pet obdaništa, dom zdravlja, specijalnu bolnicu “Dr Milan Petrović”, gerontološki centar, odeljak gradske biblioteke, pravoslavnu crkvu, Satelitsku pijacu, fudbalski stadion kluba Mladost, sportski klub Meridiana… Kažu da nedostaje jedino bioskop i bazen, da bi bio varoš sama za sebe. Doduše, pokušaj pravljenja bazena neslavno se završio. U okviru projekta Novi Sad Evropska prestonica kulture 2022. god. ponikla je inicijativa da se otvori Kulturna stanica Novo naselje, kao mesto povezivanja sa lokalnim stanovništvom i prostor za kulturnu produkciju. Planirana je i izgradnja dve srednje škole, proširenje sportskog centra, kao i izgradnja novih stambenih i poslovnih objekata. Ponuda ugostiteljskih objekata je široka i raznovrsna. Čak i atomska skloništa zimi postaju piste za sankanje, a leti staze za kotrljanje. Iz svega navedenog možemo zaključiti da je potpuno opravdano što je upravo Novo naselje izbor mnogih Novosađana.
Autor: msr Ljiljana Dragosavljević Savin, istoričarka
Foto: Marko Pudić
