Arhitektonski barokni dragulj Novog Sada, Podgrađe, ušuškano je ispod jednog od najznačajnijih simbola grada, Petrovaradinske tvrđave. Građeno je gotovo čitav jedan vek, tokom 17. i 18. stoleća, a kamen temeljac današnje Petrovaradinske tvrđave postavljen je 1692. godine. O njenoj burnoj istoriji, legendama koje se vezuju za Tvrđavu i Podgrađe, ali i podzemnim vojnim galerijama, ponosno svedoči Petrovaradinski sat, poklon carice Marije Terezije građanima Novog Sada, koji obrnutim kazaljkama pokazuje šta su nam vekovi na ove prostore doneli. Mala varoš nastala uz gotovo neosvojivu tvrđavu, postala je grad. Sada i jedno od pet središta kulture Novog Sada. A da li ste znali da postoje čvrsti dokazi da je na području današnjeg Petrovaradina postojalo naselje praistorijskih ljudi koji su ga nastanjivali od 6. milenijuma pre nove ere? Upravo se zato i smatra da su temelji Novog Sada nastali baš ovde, na Petrovaradinskoj steni. A utvrde i kasarne koje se tu nalaze godinama i vekovima unazad, sada su dom Muzeju Grada Novog Sada i Akademiji umetnosti, ateljeima i galerijama, dok su čvrsti bedemi i vojni šančevi scenografija za dobro poznati evropski muzički festival.
Titula Evropske prestonice kulture doprinela je obnovi baroknog dragulja Novog Sada, te je Podgrađe, naš Gibraltar na Dunavu, zahvaljujući inicijativi Fondacije Novi Sad – Evropska prestonica kulture, ponovo zasijalo i zablistalo nakon 300 godina.
Prošlogodišnji Doček, najpre prelaska 2021. u 2022, a zatim i 2022. u 2023, uveo je novu tradiciju održavanja umetničke audio-vizuelne proslave na ovom mestu, te je upravo Podgrađe među Novosađanima, ali i umetnicima i mnogobrojnim znatiželjnim turistima, postalo sinonim za Doček, koji ostaje kao legat i nakon godine titule EPK. Ulice u centru zbivanja i scene gde su se odvijali umetnički događaji Dočeka, bile su čuvena Štrosmajerova, zatim Trg Prote Mihaldžića i na kraju Beogradska kapija, (jedna od nekadašnjih 30 kapija Tvrđave, sagrađena 1753. godine).
Ukoliko ste bili svedoci bogatog umetničkog programa i spektakularnog vatrometa koji je na prošlogodišnja dva Dočeka osvetlio nebo i zemlju (na početku i kraju godine titule EPK, 31. decembra 2021. i 2022. godine), verujemo da ste uživali u nastupima domaćih i inostranih izvođača, kao i u jedinstvenoj svetlosnoj igri koja se odvijala u okviru Tesline svetlosne galerije. Upravo je na ovaj način Podgrađe i dobilo epitet svetionika kulture, te smo odali počast genijalnom naučniku Nikoli Tesli, koji je pre 131 godinu doneo struju u Novi Sad i osvetlio ga ubrzo nakon Pariza, Londona i drugih većih evropskih gradova. Danas kroz Podgrađe prolazi magistralni put, a kroz čuvenu Štrosmajerovu ulicu nekada je prolazila pruga, kojom je i sam Tesla, putujući iz Budimpešte prema Beogradu, prošao davne 1892. godine.
Podsetimo se kako je u godini titule EPK, zahvaljujući Dočeku 2022. i Dočeku 2023. godine nebo iznad Podgrađa sijalo nijansama umetnosti i pozitivne energije.
Foto: Jelena Ivanović, Vladimir Veličković, Marko Pudić
