Sigurno ste bar jednom, šetajući Podbarom, prošli kroz jednu od najstarijih ulica u Novom Sadu, ne znajući njenu istoriju. Prvi stanovnici Novog Sada gradili su ulice po nasipima, jer su one često plavile, s obzirom na to da je Dunav dosezao mnogo dalje nego što je to danas slučaj. Zlatne grede izgrađene su na dugačkoj gredi i predstavljale su nasip duž bare koja je isušena usled zaraznih bolesti koje su zadesile grad prvih nekoliko godina od osnivanja. Zato je ova „greda” i nazvana zlatnom.

Ulica Zlatne grede nosila je svoje ime od samih početaka grada, kada se Novi Sad zvao Racka varoš. Posle Prvog svetskog rata i nakon smrti pesnika Jovana Jovanovića Zmaja, ime ulice promenjeno je u ulica Zmaja Jovanovića. Zašto ulica Zmaja Jovanovića? Ovo je rodna ulica pesnika Jovana Jovanovića Zmaja. Na desnoj strani, iza Platoneuma, nalazila se rodna kuća pesnika, a na fasadi se danas nalazi spomen-ploča koja obeležava ovo mesto.

U produžetku je dvorište Gimnazije Jovan Jovanović Zmaj, jedne od najstarijih kulturnih institucija u Srbiji. Kada je posle Drugog svetskog rata Glavna ulica dobila Zmajevo ime, ovoj ulici vraćen je prvobitni naziv. Osamdesetih godina XIX veka „nezvanično” je nazivana i profesorskom ulicom, jer su u njoj pretežno stanovali profesori gimnazije sa svojim porodicama.

Pored Zmaj Jove, u ovoj ulici živeli su i drugi intelektualci. U ulici je, u periodu od 1872. do 1873., kao emigrant, živeo Svetozar Marković, prvi socijalista. Tu su živeli i pesnik Laza Kostić, akademik Jovan Radonić, istoričar i bibliotekar, i Novak Radonić, poznati slikar i pisac. Tu je i rodna kuća Đure Daničića, rođenog kao Đorđe Popović, filologa i bliskog saradnika Vuka Karadžića, kao i kuća velike novosadske dobrotvorke Marije Trandafil.

Ovo su samo neka od imena ljudi koji su živeli u ovoj kratkoj, a istorijom bogatoj ulici Novog Sada.

Autorka: Mina Mihailović

Foto: Vladimir Veličković, Jelena Ivanović