Adamovićevo naselje je gradska četvrt Novog Sada, omeđena Futoškom ulicom, Bulevarom Evrope, Bulevarom cara Lazara i ulicama vojvode Knićanina, Anastasija Gereskog i Đorđa Servickog. Susedne gradske četvrti su Telep, Sajmište, Grbavica i Liman.

Prostor današnjeg Adamovićevog naselja i Telepa u XIX veku je nazvan Daranjijevo naselje ili Daranji Telep. Naziv je dobio po Ignjatu Daranjiju, tadašnjem ministru poljoprivrede mađarske Kraljevske vlade.

Naime, krajem XIX veka bolest vinove loze – filoksera, koja stigla iz Severne Amerike, je gotovo potpuno uništila ovdašnje vinograde. Ignjat Daranji je 1891. god. predložio da se građanima koji su spremni da se bave vinogradarstvom, daju na kredit, placevi sa obradivom zemljom. Čitav ovaj teren, koji je bio nenaseljen, močvaran i šumovit, Novosadski magistrate je sopstvenim sredstvima isušio i raskrčio. Tako je dobijeno obradivo zemljište. U tri navrata novosadskim građanima su deljene parcele u zakup, prvenstveno vinogradarima i povrtarima. U prvom talasu, 1889. god, parcelisana je zemlja najbliže gradu, između današnje ulice cara Dušana i bulevara Evrope, u drugom talasu, 1891-1892. god, zemlja na području današnjeg severnog Telepa, i 1902. god, zemlja na području današnjeg južnog Telepa.

Svaka porodica je mogla dobiti po jedno jutro obradive zemlje, na kredit od trideset godina, ali pod uslovom da se na toj zemlji zasadi vinova loza. Posle isteka tog vremena zemlje bi prešla u vlasništvo porodice. Zasade vinove loze obezbedio je Aleksandar-Šandor Adamović. Aleksandar-Šandor Adamović je bio poznati novosadski trgovac i vinogradar. U Kamenici i Rakovcu imao je više od 100 jutara pod vinogradima. On je uvezao nove sorte iz Amerike, otporne na filokseru, i na nju je kalemio fruškogorske sorte. Za ovaj posao trebao mu je veliki broj radnika, kalemara. Kako bi privukao radnu snagu, odlučio je da svojim radnicima sagradi barake i kuće na naselju blizu Dunava. Na ovom prostoru živeli su i radnici železnice.

Novoformirano naselje se prvo zvalo Daranji telep. Ali, u svakodnevnom govoru, a potom i zvanično, od 1927. do 1944. god, koristio se naziv Adamovićevo naselje. Znači, isti naziv koristio se kako za današnji Telep, tako i za današnje Adamovićevo naselje, što su danas dve zasebne gradske četvrti.

Ovo naselje, 1931. god, brojalo je oko 9.000 stanovnika i to pretežno mađarske nacionalnosti. Godine 1945. naselje je podeljeno na zapadni deo, koji se od tada zvanično naziva Telep i istočni (najstariji) deo, koji zadržava naziv Adamovićevo naselje. Godine 2010. broj stanovnika ove gradske četvrti iznosio je 6.489. Pretpostavljamo da je ovaj broj nastavio da raste, obzirom da je novogradnja uzela maha i da se porodične kuće zamenjuju višespratnicama. Ipak, ovaj kraj i dalje karakterišu lepe gradske vile i kuće sa prostranim i uređenim dvorištima.

U gradskoj četvrti, Adamovićevo naselje, smeštena je osnovna škola “Vasa Stajić”, srednja medicinska škola “/ april”, Higijenski zavod AP Vojvodine, Zavičajna zbirka gradske biblioteke, mnogobrojni verski objekti i sve veći broj ugostiteljskih objekata.

Autor: msr Ljiljana Dragosavljević Savin, istoričarka

Foto: Marko Pudić